Rosette Nebula - Η τέχνη του σύμπαντος

Πριν λίγο καιρό, έτυχε να δω μια εικόνα (μια φωτογραφία που μου έστειλε η φίλη μου) που έδειχνε κάτι εξωπραγματικά όμορφο. Ένα μαγευτικό θεάμα που δεν είχε ξανατύχει να αντικρύσω και που με άφησε άφωνο να το κοιτάζω με θαυμασμό και απορία για την προέλευσή του. Ήταν η φωτογραφία του νεφελώματος Rosette, που ονομάστηκε έτσι επειδή θυμίζει έντονα ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο. Έψαξα λοιπόν περισσότερες πληροφορίες γι' αυτό το νεφέλωμα που με είχε κυριολεκτικά μαγέψει και μερικές από αυτές σας τις παραθέτω.

Το νεφέλωμα Ροζέτα (Rosette nebula) βρίσκεται στην άκρη του γιγαντιαίου αστερισμού του Μονόκερου, περίπου 4.900 με 5.200 έτη φωτός μακριά από τη γή μας και έχει διάμετρο 100 με 130 έτη φωτός περίπου (50 έτη φωτός περίπου είναι η κεντρική κοιλότητα μόνο). Θα το βρείτε επίσης ώς Caldwell 49 στον ομώνυμο κατάλογο, ή ως NGC 2237 στον Νέο Γενικό Αστρονομικό Κατάλογο.

Πρόκειται τυπικά, για κοσμικό νέφος αερίων και σκόνης του γαλαξία μας, όπως κάθε νεφέλωμα. Το συγκεκριμένο, σαν είδος είναι αστρικό νεφέλωμα τύπου "εκπομπής", δηλαδή αποτελείται κυρίως από ιονισμένο υδρογόνο. Για την αστροφυσική, αποτελεί το πιο ευδιάκριτο παράδειγμα σφαίρας ιονισμένου υδρογόνου δηλαδή "σφαίρας Στρέμγκρεν".

Ουσιαστικά όμως το νεφέλωμα Ροζέτα είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ένας γεννήτορας νέων άστρων! Ένα πραγματικό μαιευτήριο αστεριών με υλικά για τη δημιουργία 11.000 παρόμοιων με τον ήλιο μας άστρων! Μεγάλο, αρκετά πολύπλοκο και κυκλικό (μοιάζει με στεφάνι) περιλαμβάνει στην αέρια μάζα του ένα φωτεινό ανοιχτό σμήνος 21 πολύ λαμπερών άστρων, αλλά και πολλών άλλων με μικρότερη φωτεινότητα. Τα αστέρια του ενεργητικού σμήνους είναι μόνο λίγων εκατομμυρίων ετών (περίπου τεσσάρων - πολύ "μωρά" ακόμα).

Η συμμετρική του μορφή οφείλεται στην εκπομπής ισχυρής ακτινοβολίας από το σμήνος των νεαρών θερμών του άστρων, η οποία "σπρώχνει" τον αέρα και δημιουργεί αστρικούς ανέμους οι οποίοι "καθαρίζουν" το κέντρο του.

Το σαγηνευτικό χρώμα αυτού του τριανταφυλλένιου νεφελώματος δημιουργείται απο το υπεριώδες φως που εκπέμπεται από το σύμπλεγμα (σμήνος) των εξαιρετικά θερμών νεαρών αστεριών του, σε συγκεκριμένες γραμμές του φάσματος υδρογόνου. Το λαμπρότερο από αυτά τα άστρα, είναι το "12 Μονόκερου", ένας κιτρινωπός γίγαντας με φωτεινότητα 2.500 ήλιων.

Φυσικά, όλες αυτές οι πληροφορίες και οι επιστημονικές λεπτομέρειες, δεν είναι η αιτία των αισθημάτων θαυμασμού, μεγαλείου, δέους και συγκίνησης που προκαλούνται στην ψυχή μας κοιτάζοντας αυτό το νεφέλωμα αλλά η συνολική του εικόνα. Όπως και σε ένα πίνακα ζωγραφικής, δεν είναι η ποσότητα του χρώματος που αναμίχθηκε, η χημική του σύσταση, η μοριακή δομή του υλικού του καμβά και το είδος του πινέλου που μας συγκινεί αλλά το τελικό αποτέλεσμα. Και από το συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το συμπερασμα είναι ακόμα μια φορά πως το σύμπαν κάνει τέχνη πολύ πριν ανακαλύψουμε εμείς τον ορισμό της.